Ballastbed
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een ballastbed is een laag steenslag, gebroken grind, grind of een combinatie hiervan, waarin bij spoorwegen de dwarsliggers zijn ingebed om stabiliteit te bieden, trillingen te dempen en water af te voeren.
Omschrijving
Het ballastbed vormt de ondersteuning voor rails en dwarsliggers in spoorwegen. Het zorgt voor de verdeling van horizontale krachten door temperatuurverschillen en verticale krachten van passerende treinen over het baanlichaam. Daarnaast draagt het ballastbed bij aan vering en demping van trillingen en verzekert het een snelle afvoer van regenwater. Vroeger bestond het uit zand, schelpen of grind, maar tegenwoordig wordt vaak steenslag gebruikt vanwege de hoekige vormen die beter in elkaar grijpen en stabiliteit verhogen. Een goed functionerend ballastbed is vrij van zand of plantengroei; reiniging gebeurt met een kettinghor.
Materialen en dikte
In Nederland worden hoofdzakelijk twee soorten materiaal gebruikt voor ballastbedden: steenslag en grind. Steenslag, vaak gebroken stollings- of sedimentair gesteente zoals porfier of graniet, met korrels tussen 31,5/50 mm of 21/40 mm, wordt veel toegepast vanwege de hoekige vormen die goed in elkaar haken. Grind, voornamelijk afkomstig uit de Maas, werd vroeger ook gebruikt, maar de ronde structuur kan sneller leiden tot verschuivingen. De optimale dikte van een ballastbed is meestal tussen de 25 cm en 30 cm, gemeten vanaf de onderzijde van de dwarsligger. Deze dikte wordt bepaald om de ondergrond zo gelijkmatig mogelijk te belasten.
Ballastloos spoor
Naast het traditionele ballastbed bestaat er ook ballastloos spoor. Hierbij zijn de spoorstaven direct bevestigd aan een (meestal) betonnen onderbouw, of zijn de betonnen dwarsliggers in beton gestort. Een voordeel van ballastloos spoor is dat er minder onderhoudswerkzaamheden nodig zijn in vergelijking met een ballastbed.
Vergelijkbare termen
Fundamentlaag
Gebruikte bronnen: