Awl
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een priem, ook wel els genoemd, is een handgereedschap met een stalen stift voorzien van een scherpe punt en een hecht, voornamelijk gebruikt om kleine gaatjes te prikken of markeringen aan te brengen in diverse materialen.
Omschrijving
De priem bestaat uit een puntige stalen stift, die rond of vierkant van vorm kan zijn, en een handvat dat meestal van hout of kunststof is gemaakt. In de bouw en houtbewerking wordt een priem gebruikt om ondiepe startpuntjes te maken, bijvoorbeeld om te voorkomen dat een boor of schroef wegglijdt op het oppervlak. Bij zacht hout kan een priem zelfs volstaan om een gaatje voor kleinere schroeven te prikken, zonder dat boren noodzakelijk is. Priemen met een vierkante schacht kunnen gebruikt worden om een geprikt gat iets te vergroten door een draaiende beweging te maken. Daarnaast dient een priem voor het nauwkeurig aftekenen op materialen, zoals op donkere houtsoorten waar potloodstrepen minder zichtbaar zijn, of op metaal zoals blik of aluminium.
Uitvoeringen en Toepassingen
Priemen zijn verkrijgbaar in verschillende uitvoeringen, onderscheiden door de vorm van de punt of schacht, zoals met een ronde punt, vierkante punt of soms zelfs een beitelpunt. De punt is doorgaans gemaakt van staal, soms gehard voor duurzaamheid. Hoewel een priem geschikt is voor hout, leer en sommige zachtere metalen, is het zachtere staaltype van een standaard priem minder geschikt voor het markeren en centreren op hardere metalen; hiervoor wordt vaak een kraspen gebruikt. Naast het voorprikken van schroef- of boorgaten en het aftekenen, wordt de priem in ambachten zoals leerbewerking gebruikt voor het maken van stikgaatjes.
Vergelijkbare termen
Priem
Gebruikte bronnen: