Astragaal
Laatst bijgewerkt: 27-12-2025
Definitie
Een astragaal is een bouwkundige term die verwijst naar twee hoofdtypen: een bolrond sierprofiel in de klassieke architectuur, of een verticale strip die gebruikt wordt om de kier tussen (dubbele) deuren af te dichten.
Omschrijving
In de klassieke architectuur is een astragaal een decoratieve lijst, vaak half rond van vorm, die functioneert als een scheiding tussen architectonische onderdelen. Het meest voorkomend is de astragaal als de ringvormige overgang tussen de zuilschacht en het kapiteel van een zuil. De term is afgeleid van het Oudgriekse 'astragalos', wat enkelbot betekent. Deze sierlijst kan ook als een parellijst of eierlijst worden uitgevoerd, vooral bij Ionische kapitelen, en maakt soms deel uit van het hoofdgestel.
In de moderne bouw en deurbouw heeft 'astragaal' een heel andere, praktische betekenis. Hier is het een verticaal profiel of strip dat wordt aangebracht op de stootnaad van een paar deuren of tussen een deur en het kozijn. Het hoofddoel van een deurastragaal is het afdichten van de opening, om zo de doorgang van lucht, water, geluid, licht en vuil te voorkomen. Daarnaast draagt het bij aan de beveiliging van de deuren tegen inbraak en is het essentieel voor het behalen van brandwerendheid bij brandwerende deuren.
Soorten Deurastragaal en Toepassingen
Bij deuren zijn er hoofdzakelijk twee typen astragalen te onderscheiden: overlappende astragalen en 'meeting stile' (splits) astragalen.
* Overlappende astragalen: Deze worden aan één van de deuren van een dubbele deur bevestigd en overlappen de rand van de andere deur wanneer deze gesloten is. Dit type vereist een specifieke sluitvolgorde, waarbij de deur zonder astragaal eerst moet sluiten voordat de deur met astragaal correct kan sluiten en vergrendelen. Ze kunnen verschillende vormen hebben, zoals een platte strip of een Z-vormig profiel, en bieden extra beveiliging.
* Meeting stile (splits) astragalen: Deze komen in het midden samen wanneer de deuren gesloten zijn en creëren zo een afdichting. Het voordeel hiervan is dat beide deuren, afhankelijk van het overige hang- en sluitwerk, onafhankelijk van elkaar geopend kunnen worden. Ze kunnen zijn voorzien van afdichtingen zoals borstels, rubberen stroken of magnetische strips voor een optimale afsluiting.
Astragalen worden toegepast op diverse soorten deuren, waaronder commerciële en residentiële dubbele deuren (zoals Franse deuren), stormdeuren en brandwerende deuren, waarbij ze een verplichte component kunnen zijn voor de vereiste brandveiligheid.
Gebruikte bronnen: