Afschuiven
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Afschuiven, of afschuiving, is een vorm van bezwijken of vervormen die optreedt als gevolg van dwarskrachten die parallel aan een oppervlak werken.
Omschrijving
Afschuiving vindt plaats wanneer de interne weerstand van een materiaal of constructie tegen dwarskrachten wordt overschreden. Dit kan leiden tot het verschuiven van delen langs elkaar, wat potentieel schadelijk is voor de stabiliteit. In de constructieleer treedt afschuiving bijvoorbeeld op in balken onder belasting, waar naast buiging ook dwarskracht ontstaat. Wanneer de maximale trekspanning van het materiaal wordt overschreden, kunnen scheuren ontstaan en kan de balk bezwijken op dwarskracht, wat ook wel bezwijken op afschuiving wordt genoemd. In de geotechniek is afschuiving een belangrijk faalmechanisme, met name bij grondlichamen zoals dijken en taluds. Hierbij schuift een deel van het grondlichaam langs een glijvlak naar beneden, wat kan leiden tot ernstige verzwakking of een dijkdoorbraak. De weerstand tegen afschuiven in grond is afhankelijk van de wrijving tussen de grondkorrels (haakweerstand) en de cohesie van het materiaal.
Afschuiving in de geotechniek
In de geotechniek is afschuiving het verplaatsen van een deel van een grondlichaam langs glijvlakken doordat het evenwichtsdraagvermogen wordt overschreden. Dit is een verzamelnaam voor faalmechanismen waarbij de toplaag en eventueel andere lagen langs het talud bewegen. Afschuiving van een grondlichaam, zoals een dijk, kan langs een meestal halfcirkelvormig glijvlak naar beneden schuiven. Dit kan een ernstige verzwakking van het grondlichaam tot gevolg hebben en, in het geval van een waterkering, tot een dijkdoorbraak leiden. De weerstand tegen afschuiven in korrelig materiaal, zoals zand, wordt beïnvloed door de wrijving in de contactvlakken van de korrels, ook wel haakweerstand genoemd. Factoren zoals de hoekigheid en ruwheid van de korrels spelen hierbij een rol. Ook de aanwezigheid van water in de poriën kan de samenhang beïnvloeden; bij te veel water kan grond zelfs gaan 'vloeien', wat afschuiving veroorzaakt.
Afschuiving in betonconstructies
In constructie-elementen zoals liggers treedt onder belasting naast een buigend moment ook een dwarskracht op. Deze inwendige dwarskracht werkt loodrecht op de as van de constructie. Door de combinatie van buiging en dwarskracht ontstaan trekspanningen in de balk. Wanneer de maximaal opneembare betontrekspanning wordt overschreden, kunnen scheuren ontstaan, waardoor de balk bros bezwijkt op dwarskracht, wat ook wel bezwijken op afschuiving wordt genoemd. Om het dwarskrachtdraagvermogen te vergroten, kan dwarskrachtwapening worden toegepast die de scheurvlakken doorsnijdt.
Vergelijkbare termen
Grondverschuiving
Gebruikte bronnen: