Absis
Laatst bijgewerkt: 27-12-2025
Definitie
Een absis, ook bekend als apsis, is een halfronde of veelhoekige, nisvormige uitbouw die vaak de afsluiting vormt van het koor, het schip of een zijbeuk van een kerk of basilica.
Omschrijving
Dit architectonische element vond zijn oorsprong in Romeinse basilieken, waar het diende als zitplaats voor de bestuurder of rechter. Met de opkomst van het christendom werd de absis een kenmerkend onderdeel van kerken, doorgaans de locatie voor het hoofdaltaar en de zetels van de geestelijkheid, zoals de bisschop. De term 'absis' is een oudere spelling van 'apsis', dat is afgeleid van het Latijnse 'absis' of 'apsis', wat 'ronding', 'boog' of 'halfronde uitbouw van een basilica' betekent. Hoewel de term vooral bij romaanse architectuur wordt gebruikt, spreekt men in de gotiek vaker van een koorsluiting, zeker wanneer een kooromgang eromheen is aangebracht. De hoogte van de absis kan gelijk zijn aan die van het koor, maar kan ook lager zijn, waardoor deze aan de buitenzijde duidelijk onderscheiden kan worden. Kleinere absissen worden apsidiolen genoemd; meerdere apsidiolen samen kunnen straalkapellen vormen.
Functie en Context
Historisch gezien evolueerde de functie van de absis van een seculiere naar een religieuze context. Waar het in Romeinse basilieken een civiele of bestuurlijke rol had, werd het in vroegchristelijke gebouwen de heilige ruimte bij uitstek. Het verhoogde podium met de absis-nis benadrukt de hiërarchische indeling van de kerkelijke ruimte. De vorm van de absis varieert van een eenvoudige halfronde afsluiting tot complexe polygonale constructies, soms met meerdere kleinere absidiolen die samen een krans van kapellen vormen rondom een kooromgang, een ontwikkeling die vooral in de latere romaanse en gotische architectuur te zien is.
Gebruikte bronnen: